książki historyczne
Oferta wydawnictwaPolecamy w sieciKatalog do pobrania

Kategoria ludzie, czasy, obyczaje , mity i religie , polityka i ideologia
Okres historyczny wiek XVI - XVIII
„Chroń się złego a czyń dobrze”

„Chroń się złego a czyń dobrze”

Kazania proboszcza z Przyszowic (1796/1797) Opolski M., Piotrowski K. (red.) Muzeum w Gliwicach
Rok wydania: 2022
ISBN: 978-83-96

Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Ilość stron: 232
Wymiary: 145 x 235

Dostępność: Na półce

 42.00 zł


Ksiądz Melchior Opolski (Oppolsky) to duchowny katolicki znany jedynie wąskiemu gronu historyków. Urodzony 4 stycznia 1746 r. w Wodzisławiu, został wyświęcony na kapłana w 1769 r. we Wrocławiu, po czym podjął posługę duszpasterską w Leszczynach i Bełku. W 1774 r. został administratorem, a potem proboszczem parafii św. Mikołaja w Przyszowicach w powiecie toszecko-gliwickim. Pozostał tu przez cztery dekady, dając się poznać jako sprawny organizator i gospodarz. Zmarł po długiej chorobie 6 lutego 1813 r. Pochowano go niedaleko kościoła w Przyszowicach, ale jego grób się nie zachował. Wspomina się w literaturze przedmiotu, że to ks. Opolski dopuścił do wcześniejszej komunii św. przyszłego króla cynku Karola Godulę. Nie wspominano jednak dotąd o kaznodziejstwie przyszowickiego farorza. Tymczasem prowadził on skrupulatnie zapisy swoich kazań, z których część zachowała się do dziś.

Rękopis kazań odnalazł historyk Muzeum w Gliwicach, Zbigniew Gołasz. Nie wiadomo, w jaki sposób on trafił do archiwum parafii w Gliwicach-Ostropie. Ksiądz Melchior Opolski nie był bowiem w żaden sposób z nią związany. Prawdopodobnie manuskrypt znalazł się tam dzięki jakiemuś kapłanowi, który po śmierci proboszcza z Przyszowic zabrał go ze sobą w miejsce swojej posługi. Jak bowiem wynika z notatek zawartych w manuskrypcie, kazania te były głoszone również po śmierci ks. Opolskiego.

We wstępie do opracowania, edytujący tekst kazań Krzysztof Piotrowski pisze: „Czytelnikowi, który miałby jedynie na podstawie samego tekstu zgadnąć, z jakiego obszaru polszczyzny pochodzą kazania ks. Opolskiego, w sukurs przyjdą choćby dwa […] kazania wygłoszone z okazji śmierci królowej Prus i pruskiego księcia. Innym tropem jest chociażby to, że w treści kazań jako waluta pojawiają się . […]. Na geograficzną i kulturową identyfikację dzieła ks. Opolskiego wskazuje też szereg pojawiających się w tekście regionalizmów, których może nie jest szczególnie dużo, ale są charakterystyczne dla Górnego Śląska. Mamy więc między innymi do czynienia z (rzucaniem): . Pojawia się też (kochanie): >. O niemądro! […]>. Odnajdujemy też (włóczenie się): Zawdy to będzie prawdą, że nocne smykania są ołtarzem szatańskim>. A także (modlenie się): . […] Dość wątpliwe, by ks. Opolski miał jakieś ambicje literackie i dążył do wydania drukiem swych kazań; bardziej prawdopodobne jest, że poważnie podchodził do swoich obowiązków kaznodziejskich i starannie przygotowywał się do wygłaszanych homilii. […] Kazania ks. Melchiora Opolskiego są dokumentami epoki, przybliżającymi nam dziś, po ponad dwóch wiekach, mentalność ówczesnego wykształconego użytkownika kultury. […] są kopalnią wiadomości o obyczajowości i postawie religijnej mieszkańców Górnego Śląska końca XVIII w. Już to bardzo wysoko pozycjonuje ich wartość poznawczą, a należy podkreślić, że kazania te i pomnikiem języka polskiego z pierwszych dekad pruskiego panowania nad naszym regionem”.

Oferta wydawnictwa Polecamy w sieci Katalog do pobrania