książki historyczne
Oferta wydawnictwaPolecamy w sieciKatalog do pobrania

Kategoria deser , odkryj historię
Okres historyczny przekrojowe
Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura. tom IV

Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura. tom IV

Karolczak K. (red.) Wyd. naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie
Rok wydania: 2002
ISBN: 83-7271-146-1

Oprawa: miękka
Ilość stron: 424
Wymiary: 170 x 240
Tom: IV

Dostępność: Na półce

 35.00 zł


W historię Lwowa wpisali się przedstawiciele kilku nacji, by wymienić tylko Ormian, Żydów czy Niemców, ale szczególną rolę odegrało miasto w dziejach dwóch narodów: Polaków i Ukraińców. Jedni uważali je za ostoję polskości, drudzy wyznaczyli mu ważną rolę w kształtowaniu ukraińskiej świadomości narodowej. Konflikt interesów wywołał ostrą rywalizację polityczną, która ostatecznie doprowadziła do otwartej wojny o miasto po rozpadzie monarchii Habsburgów. Dla Polaków Lwów był jednym z kilku, ale ważnym ośrodkiem polskiej kultury, który w opinii wielu spełniał wręcz misję cywilizacyjną na wschodzie. Po rozbiorach I Rzeczypospolitej stał się lokalnym, austriackim centrum administracyjnym, co podniosło jego znaczenie także w życiu politycznym. Autonomia galicyjska stworzyła możliwość rozwoju narodowego zamieszkującym te ziemie Polakom oraz Ukraińcom. Pierwsi - rządząc krajem - realizowali bez większych przeszkód swe potrzeby, drudzy musieli się natomiast dopominać o swoje prawa. W miarę upływu czasu czynili to coraz skuteczniej, zwłaszcza, gdy politycy i najwybitniejsi przedstawiciele inteligencji ukraińskiej, rezygnując z budowania centrum ukraińskiego życia narodowego w Kijowie, przenieśli się do Lwowa. Najnowsze dzieje miasta sprawiły, że stało się ono mitem narodowym tak dla Polaków, jak i dla Ukraińców, czego obie nacje w pełni nie dostrzegały, skupiając się na starannym pielęgnowaniu wyłącznie „swojej pamięci” i udowadnianiu „historycznych praw” do Lwowa. Konsekwencją II wojny światowej była nie tylko zmiana przynależności państwowej miasta, ale i zaprzestanie badań nad jego przeszłością. Po kilkudziesięcioletniej przerwie podjęła je na nowo grupa historyków polskich i ukraińskich pokoleniowo nie obciążona wzajemnymi uprzedzeniami w takim stopniu, jak ich poprzednicy. Poważnym niebezpieczeństwem dla tego pokolenia badaczy są jednak opinie i sądy przenoszone (czasem bezkrytycznie) ze starszej literatury o zabarwieniu nacjonalistycznym. Antidotum mogą być w tym wypadku rzetelne badania źródłowe, które na szczęście pociągają coraz większą grupę młodych historyków z obu stron. Ze zdumieniem odkrywają oni niekiedy istotny udział innych nacji w kształtowaniu oblicza miasta na różnych etapach jego rozwoju. Dociekania źródłowe pozwalają nie tylko prostować (bądź łagodzić) wiele wcześniejszych sądów, ale i opisywać wydarzenia nie będące dotychczas - z różnych przyczyn - przedmiotem zainteresowania badaczy. Dobra znajomość faktografii stwarza bowiem podstawę do dyskusji o najtrudniejszej nawet przeszłości, niewiedza prowadzi zazwyczaj do nieporozumień. Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku nie tylko historycy odczuli we Lwowie powiew wielkiej polityki. Dla badaczy szerzej otwarły się podwoje archiwów i bibliotek, umożliwiając podjęcie intensywnych badań m.in. nad przeszłością miasta. Ważną rolę odegrała w tym względzie datująca się od 1991 r. współpraca pomiędzy historykami Akademii Pedagogicznej im. KEN w Krakowie i Państwowego Uniwersytetu im. I. Franko we Lwowie. Rezultaty owych badań prezentowane są na odbywających się od 1992 r. co dwa lata konferencjach naukowych, na przemian w Krakowie i we Lwowie. W spotkaniach tych uczestniczą także historycy z innych ośrodków naukowych (polskich i ukraińskich) zainteresowani badaniami nad dziejami Lwowa. Wymiernym efektem przedsięwzięć badawczych podejmowanych po obu stronach granicy są dotychczas trzy obszerne tomy studiów w języku polskim i ukraińskim Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura (t. 1, pod red. H.W. Żalińskiego i K. Karolczaka, Kraków 1995; t. 2, pod red. H.W. Żalińskiego i K. Karolczaka, Kraków 1998; t. 3, pod red. M. Mudrego, Lviv 1999), staże naukowe młodych pracowników naukowych w Krakowie i we Lwowie oraz stworzenie dobrego klimatu umożliwiającego rozwiązywanie spornych i drażliwych zagadnień pojawiających się przy próbach oceny współżycia zamieszkujących w przeszłości miasto Polaków, Ukraińców, Żydów i Ormian. Oddany do rąk czytelników IV tom studiów lwowskich prezentuje w dużej mierze materiały złożone do druku przez uczestników V Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura” zorganizowanej w dniach 17-19 maja 2000 r. przez Instytut Historii AP w Krakowie. Tę kolejną konferencję poświęconą problematyce lwowskiej próbowaliśmy poszerzyć o ukazanie zewnętrznej roli miast, będących regionalnymi centrami w północno- wschodniej części monarchii habsburskiej, tj. Lwowa, Pragi i Krakowa. W tym celu do współpracy zaprosiliśmy także historyków z Uniwersytetu im. Karola w Pradze oraz badaczy z Centrum Nauk Humanistycznych w Lipsku (GWZO), którzy pracują od kilku lat nad projektem „Miasta metropolitalne Europy Środkowej w latach 1900-1930”. Nie wszystkie wygłoszone na konferencji referaty zostały jednak przygotowane przez ich autorów do druku, co uniemożliwia zaprezentowanie szczątkowych chociażby studiów porównawczych nad wymienionymi miastami. Autorami prezentowanych studiów są historycy polscy z Krakowa (Akademia Pedagogiczna, Politechnika Krakowska, Akademia Wychowania Fizycznego, Archiwum Państwowe, Muzeum Żup Solnych w Wieliczce) i Rzeszowa (Uniwersytet Rzeszowski), ukraińscy ze Lwowa (Uniwersytet Lwowski, Instytut Ukrainoznawstwa NAN Ukrainy, Akademia Sztuk) oraz niemieccy z Lipska (GWZO). Zgodnie z przyjętą w poprzednich tomach konwencją redakcja nie stosowała ograniczeń chronologicznych, stąd też wyniki swych dociekań mogli przedstawić zarówno badacze początków Lwowa, jak i historycy zajmujący się jego dziejami po II wojnie światowej. Zdecydowanie większe zainteresowanie budzi jednak wiek XIX oraz okres II Rzeczypospolitej, co potwierdzają materiały zamieszczone w niniejszym tomie. Dominującą do niedawna problematykę polityczną uzupełniają coraz częściej badania nad kulturą, gospodarką oraz rozważania dotyczące świadomości narodowej, a także głębsze, aniżeli czysto polityczne, dywagacje nad wzajemnymi relacjami narodowościowymi. Fascynacja bogatą przeszłością miasta dawno wykroczyła już poza granice narodowe czy językowe, co w najbliższym czasie pozwoli być może pisać nie tyle o „polskim”, czy „ukraińskim”, ile o „naszym” Lwowie, a współczesnym jego mieszkańcom bez przeszkód czerpać z całego dorobku kulturalnego miasta, nie wybierając zeń tylko elementów tradycji ukraińskiej. Coraz częściej czynią tak młodzi Lwowianie (także historycy), uznający miasto za swą małą ojczyznę i kierujący się nie tyle patriotyzmem narodowym, co lokalnym. Studia zawarte w niniejszym tomie mają pomóc we wszechstronnym poznaniu przeszłości Lwowa, zbliżyć stanowiska historiografii polskiej i ukraińskiej, co być może pozwoli w niedalekiej przyszłości opracować monografię miasta „nie skażoną” perspektywą narodową. Tom ten poświęcamy zmarłemu w 1999 roku Orestowi Maciukowi, dyrektorowi Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we Lwowie, współorganizatorowi i aktywnemu uczestnikowi czterech pierwszych naszych spotkań konferencyjnych. Pragniemy w ten sposób zachować pamięć o postaci tak wiele znaczącej we Lwowie w ostatnich latach dla procesu normalizowania się stosunków pomiędzy Ukraińcami i Polakami, wnoszącego ogromny wkład w wyzwolenie w tym mieście tak potrzebnego ducha ukraińsko- polskiego porozumienia.

Stan ogólny bardzo dobry.



Oferta wydawnictwa Polecamy w sieci Katalog do pobrania