archeo [1153]
armie i żołnierze [4024]
biografie i wspomnienia [9477]
czasopisma odkrywców [850]
czasy starożytne [1369]
deser [2374]
dla dzieci [1078]
fakty, domysły, interpretacje [1980]
fortyfikacje i podziemia [516]
H I S T M A G . o r g [9]
historia narodów [2118]
historia w obrazkach [331]
KARTY UPOMINKOWE [2]
kolekcje [1529]
koszulki MIASTO MENELI - Custom Factory [2]
królowie, władcy, dyktatorzy [1418]
ludzie, czasy, obyczaje [7487]
machiny wojenne [2193]
mity i religie [1907]
odkryj historię [504]
ofiary wojny [2428]
Pan Samochodzik [179]
plansze, pionki, karty [141]
pod Gwiazdą Dawida [1259]
podróże w czasie i przestrzeni [6334]
polityka i ideologia [4508]
Polska po wojnie [2770]
promocja WIELKA LITERA [1]
rycerze i zakonnicy [2072]
sekretna wojna [885]
tajemnice, skarby, przygody [491]
warsztat [941]
wojny, batalie, potyczki [4660]
zamki, dwory, pałace [530]
Ziemia Obiecana [914]

Jed­nota Bra­terska (łac. Unitas Fra­trum) w trzech kul­tu­rach na­rodów: Czech, Polski i Nie­miec wal­czyła o prawo do eg­zy­stencji. Ta nie­wielka pro­te­stancka wspól­nota ludzi, braci cze­skich i mo­raw­skich, wy­wo­dząca się z Ko­ścioła „mo­raw­skiego” zo­stała wy­gnana z oj­czy­stego kraju i zna­lazła schro­nienie w to­le­ran­cyjnej Rze­czy­po­spo­litej, gdzie przez ponad 100 lat eg­zy­sto­wała w na­dziei na po­wrót do ro­dzin­nych stron. Kiedy i te na­dzieje za­wiodły, a kontr­re­for­macja spy­chała wspól­notę do nie­li­czącej się grupy na­rodów, w końcu i ten kraj opuściła.
Dzi­siaj tylko „Czarna le­genda” wy­pro­wadza światło tej za­mierz­chłej hi­storii Unitas Fra­trum. Żywot­ność tego Ko­ścioła za­mknęła śmierć wiel­kiego dy­dak­tyka i fi­lo­zofa Jana Amosa Ko­meń­skiego, ostat­niego bi­skupa wspól­noty, ale nie za­koń­czyła ciągu tej hi­storii. Ko­meński od­szedł, ale po­zo­stawił wnuka Da­niela i jeszcze te­sta­ment w mo­dli­twie na­dziei „ostat­niej woli umie­ra­jącej matki Jednoty”.
Długo cze­kała mo­dlitwa Ko­meń­skiego, by „Bóg obu­dził Unitas Fra­trum przez osobę Zin­zen­dorfa”, który ode­brał suk­cesję apo­stolską z rąk Da­niela Ja­błoń­skiego. W ten sposób od­ro­dziła się Unitas Fra­trum w od­no­wionej Jed­nocie Braterskiej.
Ten od­no­wiony Ko­ściół bu­dował czło­wiek, o którym opinie były po­dzie­lone. Jedni wi­dzieli w nim męża Bo­żego, inni błazna, jeszcze inni apo­ka­lip­tyczną bestię.
Od­no­wiona Jed­nota Bra­terska czasów Zin­zen­dorfa kro­czyła drogą eku­me­niczną. Wy­ra­żała się między ideą fi­la­del­fijską (mi­łości bra­ter­skiej), lu­te­rańską nauką i ele­men­tami po­rządku Ko­ścioła „mo­raw­skiego”. Jako wspól­nota re­li­gijna o wła­snym za­pleczu go­spo­dar­czym do­ko­nała naj­więcej w dzie­jach XVIII‑wiecznych misji pro­te­stanc­kich, niosąc pomoc naj­uboż­szym tego świata. Unitas Fra­trum po­zo­stała do dziś otwarta na ekumenizm.

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów

Ty­tułem wprowadzenia
Wstęp

Roz­dział 1. Ge­neza hi­sto­rycz­nych ko­rzeni od­no­wio­nego ko­ścioła „mo­raw­skiego” braci cze­skich – Jed­noty Bra­ter­skiej 2. po­łowy XV do po­czątków XVIII w.

1.1. Bracia czescy jako spad­ko­biercy tra­dycji pre­re­for­macji hu­syc­kiej. Proces or­ga­ni­zacji i pierwsze struk­tury no­wego związku re­li­gij­nego na Mo­ra­wach (1457)
1.2. Sy­tu­acja i rozwój we­wnętrzny Jed­noty Bra­ter­skiej w cza­sach pa­no­wania Ja­giel­lonów (1490−1526)
1.3. Losy Jed­noty braci cze­skich do jej roz­wią­zania (1627) na tle pro­te­stantów pod berłem ka­to­lic­kiej mo­nar­chii habs­bur­skiej. Rzecz­po­spo­lita miej­scem schro­nienia braci czeskich
1.4. Nowy roz­dział dra­matów w hi­storii ślą­skich pro­te­stantów po po­koju west­fal­skim (1648)
1.5. Schyłek świet­ności Jed­noty braci cze­skich w Rze­czy­po­spo­litej do jej roz­wią­zania (1670) – rola Ja­błoń­skiego jako obrońcy pol­skich protestantów

Roz­dział 2. Pie­tyzm jako nowy ob­szar do­świad­czeń zmy­sło­wych w pro­te­stan­ty­zmie – pod­łożem ide­owym no­wego wyznania

2.1. Na­ro­dziny no­wego ruchu re­li­gij­nego i jego prekursorzy
2.2. Mi­styka źró­dłem inspiracji
2.3. Drugie wielkie przebudzenie

Roz­dział 3. Saksonia/​Górne Łużyce – nowe cen­trum myśli pie­ty­stycznej w środ­kowej Eu­ropie XVIII w. – czas prób i poszukiwań

3.1. Górne Łużyce – nową oj­czyzną emi­grantów mo­raw­skich i czeskich
3.2. Mi­kołaj Lu­dwik Zin­zen­dorf – lu­te­rański pie­tysta (1700−1760)
3.3. Teo­logia „serca”
3.4. Zwrot ku na­ukom Lutra

Roz­dział 4. Od­no­wiona Jed­nota Bra­terska jako du­chowa spad­ko­bier­czyni ko­ścioła „mo­raw­skiego” braci cze­skich – droga do usa­mo­dziel­nienia XVIII-​XX w.

4.1. Na­ro­dziny wspól­noty bra­ter­skiej w Her­rnhut – pierwsze struk­tury 1722–1727, 1734
4.2. Ko­ściół braci mo­raw­skich czasów Zin­zen­dorfa a ten­dencje Mo­ra­wian i zna­czenie pol­skiej Jed­noty w jego od­ro­dzeniu (1735−1748)
4.3. Jed­nota Bra­terska jako zor­ga­ni­zo­wana wspól­nota re­li­gijna (1748−1755)
4.4. Ewan­ge­licka Jed­nota Bra­terska – nowy po­rządek ko­ścioła w świetle trzech sy­nodów 1764–1775, 1957

Roz­dział 5. Chrze­ści­jańska wspól­nota gmin – cechy cha­rak­te­ry­styczne or­ga­ni­zacji życia i zasad

5.1. Ko­ściół i Li­turgia; znaki woli Bożej
5.2. Lo­so­wanie – Losungen und Lehrtexte
5.3. Idea tro­powa – di­versos modos concipiendi
5.4. Życie spo­łeczne (struk­tury, życie ro­dzinne, edu­kacja, kul­tura wy­cho­wania, związek mał­żeński, po­zycja kobiety)
5.5. Ob­chody uro­czy­stości i świę­to­wanie rocznic; śpiew i muzyka
5.6. Bu­dow­nictwo, ar­chi­tek­tura i sztuka
5.7. Ob­rzędy i zwy­czaje zwią­zane z pochówkiem

Roz­dział 6. Misje i dia­spora w XVIII XX w. Cha­rakter i za­sięg terytorialny

6.1. Misje za­mor­skie – pierwsza generacja
6.2. Praca w dia­sporze – istotnym ele­mentem ekumenizmu
6.3. Druga po­łowa XVIII w. – po­cząt­kiem no­wego kie­runku misji
6.4. Nowy za­sięg od­dzia­ływań Ewan­ge­lic­kiej Jed­noty Bra­ter­skiej od 2. po­łowy XIX w.
6.5. Sy­tu­acja Ewan­ge­lic­kiej Jed­noty Bra­ter­skiej w okresie mię­dzy­wo­jennym – nowe czasy, nowe wyzwania

Roz­dział 7. Przej­ście Śląska pod rządy pru­skie i proces or­ga­ni­zacji Jed­noty Bra­ter­skiej (ko­ścioła braci mo­raw­skich) na Śląsku XVIII-​XX w.

7.1. Wpływy i od­dzia­ły­wania hal­leń­skiego pie­tyzmu – jego zna­czenie w po­li­tyce pru­skiej – próba charakterystyki
7.2. Pro­wincja śląska Ewan­ge­lic­kiej Jed­noty Bra­ter­skiej – pierwsze akty prawne dla mo­raw­skich osadników
7.3. Osady fry­de­ry­cjań­skie – Filie gmin macierzystych

Roz­dział 8. Rola i zna­czenie Jed­noty Bra­ter­skiej na Śląsku, w Eu­ropie i w świecie XVIII-​XX w. – przy­czyny upadku

8.1. Ak­tyw­ność braci mo­raw­skich – ko­ściół czy diaspora
8.2. Ko­ścielna wspól­nota i sto­wa­rzy­szenie osób o wspólnym ma­jątku – „Stre­iter­ge­meine für Jesus”
8.3. U schyłku świet­ności Ewan­ge­lic­kiej Jed­noty Bra­ter­skiej końca XIX i XX w. – nowe czasy – nowe wyzwania

Za­koń­czenie
Bi­blio­grafia
Słownik waż­niej­szych pojęć
Aneks
Ta­bele
Mapy
Do­ku­menty
Ilu­stracje
Spis po­zycji z Aneksu
Spis tabel
Spis map
Spis do­ku­mentów
Spis ilu­stracji
Der An­hang im Deutsch
In­deks

Klienci, którzy oglądali tą książkę oglądali także: